Έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου: Οι Αξίες της Νεολαίας Σήμερα

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ


"Στους δρόμους της ατομικότητας", της Σοφίας Νέτα

Έλλειψη εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο, αδιαφορία για συμμετοχή στα κοινά, έντονος ατομισμός που αποκλείει την κοινωνική δράση, απαξίωση της πολιτικής και του συνδικαλισμού, που ενισχύει την κοινωνική μοναξιά και ευνοεί τον απομονωτισμό.

Περισσότερο άκαμπτη η κοινωνία, πιο ατομιστές οι νέοι. Τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία προκύπτουν από πανελλαδική έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που ασχολήθηκε με τις αξίες της νεολαίας σήμερα. «Το κοινωνικό κεφάλαιο του τόπου μας είναι από τα χαμηλότερα της Ευρώπης, η κοινωνία γίνεται περισσότερο άκαμπτη και περισσότερο από ποτέ γίνεται εμφανής η ανάγκη για ένα κοινωνικό πρότυπο που θα δρα αντισταθμιστικά στη διάβρωση της συλλογικότητας», επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ευστράτιος Παπάνης.

Κατ' αρχάς τονίζει, είναι έκδηλη η στροφή της νεολαίας μας σε πιο εξατομικευμένους τρόπους ζωής, που θα εντυπωσίαζαν και τους πιο ψυχρούς Βορειοευρωπαίους. Λιγότεροι από τους μισούς (39,4%) συμμετέχουν σε συλλόγους, ομάδες, κοινωνικές εκδηλώσεις και οι περισσότεροι (33,4%) δηλώνουν ότι δεν έχουν χρόνο γι' αυτό, δεν θα αποκομίσουν κανένα όφελος (52,6%) ή δεν τους ενδιαφέρει τίποτα ιδιαίτερα (11,7%).

Το 15,2% του δείγματος θεωρεί ότι σε σύγκριση με πέντε χρόνια πριν η συμμετοχή του στα κοινά έχει αυξηθεί, το 45,5% ότι έχει παραμείνει στα ίδια επίπεδα, ενώ το 34,5% ότι έχει μειωθεί και ότι διάφοροι λόγοι βιοποριστικής φύσης έχουν προσδώσει μια περισσότερο ατομικιστική θεώρηση των κοινωνικών δρωμένων.

Τα περισσότερα άτομα δηλώνουν ότι έχουν 2-5 κοντινούς φίλους (ένα 2,9% πιστεύει ότι δεν έχει απολύτως κανέναν άνθρωπο που να θεωρεί φίλο του) προς τους οποίους θα ήταν πρόθυμοι να προσφέρουν ψυχολογική στήριξη (18,1%), οικονομική βοήθεια (6,8%) και ψυχολογική και οικονομική αρωγή (70,3%), άλλη βοήθεια (1,9%) ή και καμία απολύτως βοήθεια (1,9%). Μάλιστα, οι νέοι στέκονται έμπρακτα δίπλα στα άτομα που εμπιστεύονται, αφού το 16,1% από αυτά έχει προσφύγει στους συμμετέχοντες στην έρευνα μία φορά κατά το τελευταίο έτος για κάποιο προσωπικό τους πρόβλημα, το 27% δύο φορές, το 12,8% τρεις φορές, το 9,7% τέσσερις, το 10,6% πέντε, ενώ ένα 10,1% δεν έχει απευθυνθεί καμιά φορά για κάποιο προσωπικό του θέμα. Πάντως, το 53,1% των νέων επιλέγει φίλους του ίδιου κοινωνικού, οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου με αυτούς, το 26,1% υψηλότερου και μόνο το 14,3% χαμηλότερου.

Η έννοια της γειτονιάς έχει απολέσει τη σημασία που είχε παλιότερα. Ετσι, 35,1% δεν θα εμπιστευόταν κάποιο γείτονα, το 29,7% είναι επιφυλακτικό απέναντί τους, αλλά ενδεχομένως να έδειχνε εμπιστοσύνη, και το 34,8% εξακολουθεί να τους εμπιστεύεται. Η ανάλυση κατέδειξε ότι η γειτονιά διατηρεί ακόμα τη σημασία της στα χωριά, ενώ υποβαθμίζεται στις αστικές περιοχές.

Έτσι, στην ερώτηση αν θα γίνονταν εθελοντές αιμοδότες οι θετικές απαντήσεις των νέων ανήλθαν μόνο στο 22,6%, ενώ το θετικό ποσοστό περιορίστηκε στο 8,2% όταν ερωτήθηκαν εάν σκόπευαν να γίνουν δωρητές οργάνων ή μυελού των οστών. Αντίθετα, το 61,7% θα πρόσφερε οικονομική ενίσχυση σε θύματα φυσικών καταστροφών.

Εσωστρέφεια

Η σύγκριση των επιπέδων εμπιστοσύνης προς τους υπόλοιπους Ελληνες και προς τους αλλοδαπούς έφερε στο φως την εσωστρέφεια των νέων Ελλήνων. Το 56,7% δηλώνει ότι πολύ λίγο θα εμπιστευόταν τους ξένους που ζουν στη χώρα μας, σε αντιπαραβολή με το 24,3% που τρέφει ανάλογη δυσπιστία προς τους ίδιους τους Ελληνες. Το 47,7% θα ψήφιζε κάποιον αλλοδαπό υποψήφιο στις δημοτικές ή εθνικές εκλογές, ενώ το 51,7% όχι.

«Η Ελλάδα έχει προχωρήσει δυναμικά τα τελευταία δύο χρόνια στη μεταβιομηχανική εποχή της πληροφορίας», σχολιάζει ο κ. Παπάνης, «καθώς η διείσδυση του Διαδικτύου και η ταχεία μεταφορά δεδομένων δίνουν τη δυνατότητα στους νέους να έχουν διαρκή πρόσβαση στις πληροφορίες που τους αφορούν.

Αυτό αποτυπώνεται και στις απαντήσεις του δείγματος της έρευνας: Ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 76,9% πιστεύει ότι η πρόσβαση έχει βελτιωθεί, το 19,6% ότι έχει παραμείνει στα ίδια επίπεδα και μόνο το 3,2% θεωρεί ότι η πληροφόρηση έχει επιδεινωθεί. Το 10,1% έχει κινητοποιήσει τα ΜΜΕ για την επίλυση κάποιου κοινωνικού ή τοπικού προβλήματος, ενώ το 44,5% διαβάζει πολιτικές εφημερίδες, το 12,4% οικονομικές, το 18,9% αθλητικές, το 28,1% κοσμικές εφημερίδες ποικίλης ύλης και το 24% τοπικές.

Το 58,4% ακούει ραδιόφωνο κάθε μέρα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την τηλεόραση είναι 76,6%. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό νέων δήλωσε ότι κύρια πηγή πληροφόρησής του είναι οι συγγενείς και οι φίλοι (31%), τους οποίους εμπιστεύεται περισσότερο. Τέλος, το 31,2% των νέων του δείγματος δήλωσε ότι συμμετέχει σε διαδικτυακές κοινότητες. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές φαίνεται ότι έχουν μπει για τα καλά στη ζωή των νέων, αφού το 51,7% θεωρεί ότι γνωρίζει τη χρήση τους από αρκετά καλά έως πολύ καλά, το 41,9% μέτρια έως λίγο, ενώ ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 6,3% δηλώνει ότι δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με αυτούς.


Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 25/04/2008