'Ερευνα: Παιδική και Νεανική Βία Μέσα από τα Μάτια των Γονέων

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ



"Δεν γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μας υποφέρουν", του Γιώργου Κιούση

Ένα στα δύο παιδιά υποφέρει από άγχος και κατάθλιψη. Έξι στα δέκα παιδιά είχαν κατά την περασμένη σχολική χρονιά εμπειρίες βίας (λεκτική, σωματική, καταστροφική, απειλές, εκφοβισμούς, σεξουαλικές προσβολές) την ώρα που ο ένας στους τρεις γονείς διαθέτει λιγότερο από μία ώρα καθημερινά σε κοινές δραστηριότητες με το παιδί του.

Τα παραπάνω στοιχεία είναι ένα μέρος από την έρευνα με θέμα «Παιδική και νεανική βία μέσα από τα μάτια των γονέων» την οποία πραγματοποίησε η εταιρεία Pulse RC με τη συνεργασία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, κατόπιν πρωτοβουλίας της βουλευτού Επικρατείας της Ν.Δ. Φεβρωνίας Πατριανάκου. Η έρευνα βασίζεται στις εμπειρίες βίας παιδιών ηλικίας 10-17 ετών κατά την αντίληψη των γονιών τους.

Η δρ Ιωάννα Τσίγκανου, διευθύντρια Ερευνών του ΕΚΚΕ τονίζει: «Η σχέση γονέα - παιδιού φαίνεται να επηρεάζεται τόσο από το σύγχρονο τρόπο οργάνωσης της κοινωνικής μας ζωής και εργασίας όσο και από μια μονομερή προσκόλληση στα εκπαιδευτικά επιτεύγματα των παιδιών και τη μελλοντική εκπαιδευτική και επαγγελματική τους πορεία. Το μορφωτικό επίπεδο των γονέων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην «αναγνώριση» και «κατάθεση» των εμπειριών βίας των παιδιών τους. Γονείς με ανώτερο ή/και ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο φαίνεται να αναγνωρίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις εμπειρίες βίας των παιδιών τους.

Αξιοσημείωτο εμφανίζεται το εύρημα της ομοιόμορφης διασποράς της αντίληψης των γονέων -ανεξάρτητα από τη μόρφωσή τους- σχετικά με φθορές - κλοπές - καταστροφές αντικειμένων των παιδιών, γεγονός που δικαιολογείται απόλυτα από τη φύση των σχετικών εμπειριών βίας.

Επίσης αξιοσημείωτη εμφανίζεται η μεγαλύτερη αναγνώριση, εγρήγορση και ετοιμότητα θα λέγαμε των περισσότερο μορφωμένων γονέων αναφορικά με τις σεξουαλικές προσβολές των παιδιών τους.

Η φιγούρα της περισσότερο ενημερωμένης μητέρας σε σχέση με τον πατέρα, διακρίνεται και στην έρευνα αυτή σε ποσοστό όμως που ενδέχεται να έχει επηρεαστεί από την κατά φύλο στρωματοποίηση του δείγματος».

Σημαντικά είναι τα ευρήματα της αντίληψης των γονέων των εμπειριών βίας των παιδιών τους σε σχέση με τον χρόνο που περνούν μαζί τους. Μια προσεκτική ανάγνωση των απαντήσεων μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «ποιοτικός χρόνος» αναφορικά με την «αποκάλυψη» των εμπειριών βίας του παιδιού δεν υπάρχει. Όσο περισσότερο χρόνο δαπανά ο γονέας με το παιδί τόσο περισσότερο είναι σε θέση να αναγνωρίσει και να γνωρίσει τις εμπειρίες βίας του παιδιού του, και αυτό ισχύει για κάθε μορφή βίας.

«Καθοριστικός παράγοντας» προσθέτει η κ. Τσίγκανου, «αναδεικνύεται ο χρόνος ενασχόλησης του γονέα με το παιδί και αναφορικά με τη "διαχείριση" του άγχους και της κατάθλιψης των παιδιών, που όπως αναδεικνύεται από τα ευρήματα ταλαιπωρούν το 1/2 περίπου του πληθυσμού του δείγματος με υπεροχή των κοριτσιών έναντι των αγοριών. Τα συμπτώματα αυτά αυξάνονται με την ηλικία -όταν ενδεχομένως ενισχύονται από τις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος και ανακουφίζονται ανάλογα με το χρόνο που δαπανά ο γονέας με το παιδί.

Σημαντικός παράγοντας, προς την πλήρη κατανόηση αυτών των ευρημάτων, αναδεικνύεται μια ιδιάζουσα κοινωνικοποίηση των σημερινών εφήβων καθώς η παραδοσιακή εκδοχή της κοινωνικοποίησης μέσα από ομάδες ομηλίκων («peer groups») φαίνεται να υποχωρεί μπροστά στις νέου τύπου ομαδοποιήσεις και συλλογικότητες».

Τα παιδιά φαίνεται πως αναζητούν και αποκτούν σε υπολογίσιμο ποσοστό φίλους από το διαδίκτυο, γεγονός που παραπέμπει σε σχέσεις χωρίς ταυτότητα, πρόσωπο, τόπο ή χρόνο, στη σύγχρονη συνθήκη της διακινδύνευσης ή ανήκουν σε επίσης αξιοσημείωτο ποσοστό σε ομάδες την ταυτότητα των οποίων οι γονείς αδυνατούν να πιστοποιήσουν. Οι γνωστοί emo, trendy και κάγκουρες καταγράφονται σε χαμηλά ποσοστά, όπου οι trendy κυριαρχούν, οι emo έπονται και οι κάγκουρες υπολείπονται σημαντικά, ενώ οι «αδιευκρίνιστες» ομαδοποιήσεις προβληματίζουν την ανάλυση. Οι ομαδοποιήσεις αυτές επίσης δεν χαρακτηρίζονται από κάποιου είδους «εντοπιότητα», καθώς αναγνωρίζονται σε όλες τις περιοχές της Αττικής σε ανάλογα ποσοστά.

'Οσο για τις μαρτυρίες των γονέων σχετικά με τις εμπειρίες βίας των παιδιών τους έχουμε: «Τα αγόρια εμφανίζονται περισσότερο εκτεθειμένα σε φθορές, καταστροφές και κλοπές αντικειμένων που τους ανήκουν απ' ό,τι τα κορίτσια, τα δε ποσοστά των σχετικών εμπειριών μειώνονται με την ηλικία. Η δύναμη του «ισχυρότερου» ή «μεγαλύτερου» επιβεβαιώνεται καθώς τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά εμφανίζονται περισσότερο ευάλωτα από τα μεγαλύτερα, εκτός από την περίπτωση των προσβολών κάθε είδους, οι οποίες εμφανίζονται αυξημένες με την πρόοδο της ηλικίας. Εξαιρετικά ευάλωτα παραμένουν τα μικρότερα σε ηλικίες αγόρια σε σχέση με τα μεγαλύτερα και σε εμπειρίες σωματικής βίας, εκβιασμού, απειλών, εκφοβισμών.

Το είδος του σχολείου (δημόσιο - ιδιωτικό) στο οποίο φοιτά το παιδί φαίνεται πως διαδραματίζει μικρό ρόλο καθώς το δημόσιο σχολείο εμφανίζεται περισσότερο ευάλωτο, με μικρή πάντως διαφοροποίηση σε σχέση με το ιδιωτικό. Η συνεξέταση των εμπειριών βίας των παιδιών ανά περιοχή υποδεικνύει ότι όλες οι περιοχές είναι το ίδιο ευάλωτες σε εκδηλώσεις φαινομένων βίας και αντίστοιχες εμπειρίες των παιδιών. Οι εμπειρίες φθοράς, καταστροφής και κλοπών, για παράδειγμα, δεν έχουν τυπικά προσδιορισμένο «πρόσωπο», καθώς εντοπίζονται σε ανάλογα ποσοστά τόσο σε αστικά υποβαθμισμένες όσο και σε αστικά αναβαθμισμένες περιοχές της Αττικής. Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά εμπειρίες εκβιασμών, απειλών, εκφοβισμών, προσβολών και ύβρεων».


Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/06/2008